راهنمای شستوشو و نگهداری لباس: یکجا و کاربردی
در این راهنما همهچیز را یکجا دارید: جدول خلاصهٔ فوری، دستورهای دقیق برای هر جنس پارچه،
راهنمای لکهبر هدفمند، نکات خشککن و اتو براساس نمادها، مشکلیابی پس از خطا و نکات فصلی.
اصل مهم: اگر لیبل پوشاک دستور اختصاصی دارد، اولویت با لیبل است.
خلاصهٔ فوری:
- دما و دور ملایم عمر پارچه را بالا میبرد.
- همیشه قبل از شستشو رنگ و جنس را جدا کنید.
- نمادهای خشککن و اتو را درست بخوانید.
- برای لکهها از روش هدفمند استفاده کنید (نه یک نسخه برای همه).
فهرست مطالب
▾
فهرست سریع دستورها بر اساس جنس پارچه
| جنس پارچه | شستوشو | دما (°C) | شوینده | خشککردن | اتو | Program |
|---|---|---|---|---|---|---|
| پنبه (Cotton) | ماشین، نرمال | ۳۰–۴۰ (رنگی) / ۴۰–۶۰ (سفید) | مایع ملایم؛ سفیدکننده فقط برای سفید | هوایی؛ خشککن ملایم | متوسط تا بالا، بخار مجاز | Cotton / Normal |
| پلیاستر (Polyester) | ماشین، ملایم | ۳۰–۴۰ | مایع ملایم، بیکلر | هوایی؛ خشککن کمحرارت | کم تا متوسط | Synthetics / Easy Care |
| ویسکوز / ریون (Viscose/Rayon) | دست/ماشین بسیار ملایم | ۳۰ | مایع ملایم | روی سطح صاف؛ خشککن ممنوع | کم از پشت، بخار ملایم | Delicate / Hand Wash |
| جین / دنیم (Denim) | ماشین، پشتورو | ۳۰ | مایع مخصوص رنگ تیره برای تیرهها | هوایی؛ خشککن حداقل | متوسط | Denim / Cold Wash |
| پشم / بافت پشمی (Wool) | دست/ماشین بسیار ملایم | ۳۰ (سرد تا ولرم) | ویژه پشم/نوزاد | پهن روی سطح صاف | بخار ملایم با پارچه محافظ | Wool / Hand Wash |
| بافتنی / اکریلیک (Knit/Acrylic) | ماشین، ملایم | ۳۰ | مایع ملایم، نرمکننده حداقلی | پهن روی سطح صاف | کم یا بخار از فاصله | Delicate |
| لینن / کتان (Linen/Cotton) | ماشین، نرمال/ملایم | ۳۰–۴۰ | مایع ملایم | هوایی؛ از چروک جلوگیری شود | متوسط با بخار | Cotton / Mixed |
| لطیفها (Delicates) | دست یا کیسه شستوشو | سرد تا ۳۰ | مایع بسیار ملایم | آویزان در سایه؛ بدون خشککن | کم از پشت | Hand Wash / Silk |
تذکر: اگر دستور لیبل محصول با این جدول متفاوت بود، همیشه دستور لیبل اولویت دارد.
دستورهای تفصیلی برای هر جنس پارچه
پنبه (Cotton)
- شستوشو: ماشین با لباسهای همرنگ؛ چاپدارها پشتورو.
- دما: ۳۰–۴۰°C برای رنگیها؛ ۴۰–۶۰°C فقط برای سفیدها/روشنهای بدون چاپ.
- شوینده: مایع ملایم؛ سفیدکنندهٔ کلردار فقط برای سفیدِ ساده.
- Program: Cotton / Normal | Spin: ۶۰۰–۸۰۰ rpm.
- خشککردن: هوایی روی چوبلباسی پهن؛ خشککن ملایم در صورت مجاز بودن لیبل.
- اتو: متوسط تا بالا با بخار؛ کمی نمدار اتو کنید.
نکته: احتمال آبرفت ۲–۳٪ در اولین شستوشو؛ برای تیرهها نخستینبار جداگانه.
پلیاستر (Polyester)
- شستوشو: ماشینِ ملایم؛ دور از حوله/بافتهای پرزدار برای جلوگیری از پرزگیری.
- دما: ۳۰–۴۰°C.
- شوینده: مایع ملایم بیکلر؛ نرمکننده کم (زیادیِ آن بوی ماندگار ایجاد میکند).
- Program: Synthetics / Easy Care | Spin: ۶۰۰–۸۰۰ rpm.
- خشککردن: آویزان در سایه یا خشککن با حرارت کم؛ سریع از خشککن خارج کنید تا چروک نگیرد.
- اتو: کم تا متوسط؛ از حرارت زیاد بپرهیزید (ریسک براقشدن/آسیب).
نکته: برای کاهش الکتریسیتهٔ ساکن، خشککردن هوایی یا استفادهٔ محدود از ضدالکتریسیته مناسب است.
ویسکوز / ریون (Viscose/Rayon)
- شستوشو: دستی یا ماشینِ بسیار ملایم داخل کیسه؛ پیچاندن و چنگزدن ممنوع.
- دما: سرد تا ۳۰°C.
- شوینده: مایع ملایم؛ بدون سفیدکننده؛ خیسخوردن طولانی ممنوع.
- Program: Delicate / Hand Wash | Spin: حداقل (۴۰۰ rpm) یا بدون چرخش؛ آبگیری با فشار ملایم در حوله.
- خشککردن: روی سطح صاف و فرمدهی مجدد؛ آویزان نکنید وقتی خیس است (ریسک درازشدن).
- اتو: حرارت کم از پشت، در حالت نیمهنم؛ بخار از فاصله کوتاه.
نکته: ویسکوز به اصطکاک و آب حساس است؛ قبل از شستوشوی اول، تست ثبات رنگ انجام دهید.
جین / دنیم (Denim)
- شستوشو: پشتورو با زیپ/دکمه بسته؛ در چند نوبت اول جداگانه. از شستوشوی بیشازحد بپرهیزید.
- دما: ۳۰°C (سرد) برای جلوگیری از رنگدهی و آبرفت.
- شوینده: مایع مخصوص رنگهای تیره برای دنیمهای تیره؛ سفیدکننده و آنزیم قوی ممنوع.
- Program: Denim / Cold | Spin: ۶۰۰–۸۰۰ rpm.
- خشککردن: هوایی؛ هنگام نمدار بودن، با دست فرم دهید؛ خشککن حداقل در صورت ضرورت.
- اتو: متوسط با بخار؛ روی لیبل چرمی/نشانها اتو نزنید.
نکته: رنگدهی اولیه طبیعی است؛ تماس با سطوح روشن (沙) را کنترل کنید.
پشم / بافت پشمی (Wool)
- شستوشو: دستی یا ماشینِ بسیار ملایم؛ اصطکاک حداقلی.
- دما: سرد تا ۳۰°C (تغییر ناگهانی دما = نمدیشدن).
- شوینده: ویژهٔ پشم/نوزاد؛ آنزیم/سفیدکننده ممنوع.
- Program: Wool / Hand Wash | Spin: حداقلی یا بدون چرخش.
- خشککردن: پهن روی سطح صاف، به دور از آفتاب/رادیاتور.
- اتو: بخار ملایم با پارچهٔ محافظ؛ اتوی مستقیم روی بافت ممنوع.
نکته: برای جلوگیری از گولهشدن پرز، تماس با سطوح زبر/کیفهای زبر را کم کنید.
بافتنی / اکریلیک (Knit / Acrylic)
- شستوشو: ماشینِ ملایم یا دستی؛ داخل کیسهٔ شستوشو بهتر است.
- دما: ۳۰°C.
- شوینده: مایع ملایم؛ نرمکننده کم (زیادیِ آن کشسانی را کم میکند).
- Program: Delicate | Spin: ۴۰۰–۶۰۰ rpm.
- خشککردن: پهن روی سطح صاف؛ آویزان نکنید (ریسک درازشدن).
- اتو: کم یا بخار از فاصله؛ مستقیم روی بافت نگذارید.
نکته: برای از بین بردن برقافتادگی سطح، بخاردهی از فاصلهٔ کوتاه بهتر از اتوی مستقیم است.
لینن / کتان (Linen / Cotton)
- شستوشو: ماشین؛ همرنگها با هم. قبل از شستوشوی اول، آبکشی سریع.
- دما: ۳۰–۴۰°C.
- شوینده: مایع ملایم؛ برای سفیدها شویندهٔ مخصوص سفید.
- Program: Cotton / Mixed | Spin: ۶۰۰–۸۰۰ rpm.
- خشککردن: هوایی؛ برای چینکمتر، در حالت نمدار آویزان کنید.
- اتو: متوسط با بخار؛ در حالت کمی مرطوب بهترین نتیجه را میدهد.
نکته: لینن طبیعی کمی چروک دارد؛ بخشی از زیبایی متریال است—زیادهروی در اتو میتواند بافت را براق کند.
لطیفها (Delicates)
- شستوشو: دستی یا ماشین با کیسهٔ شستوشو؛ اصطکاک را به حداقل برسانید.
- دما: سرد تا ۳۰°C.
- شوینده: مایع بسیار ملایم؛ بدون سفیدکننده/آنزیم قوی.
- Program: Hand Wash / Silk | Spin: بسیار کم یا بدون چرخش.
- خشککردن: آویزان در سایه یا روی حولهٔ خشک؛ خشککن ممنوع.
- اتو: کم از پشت، با پارچهٔ محافظ؛ بخار ملایم.
نکته: زیورآلات/قلابها قبل از شستوشو جدا یا بسته شوند تا نخکش ایجاد نشود.
شستوشوی ترکیبیها (Blends)
قاعدهٔ کلی
در پارچههای ترکیبی، همیشه از جنسِ حساستر پیروی کنید: دمای پایینتر، دور چرخش ملایمتر و خشککن محدودتر.
Cotton + Poly (پنبه + پلیاستر)
- شستوشو: ماشین ملایم؛ لباسهای همرنگ کنار هم.
- دما: ۳۰–۴۰°C (ترجیحاً ۳۰ برای دوام).
- Program: Easy Care / Mixed | Spin: ۶۰۰–۸۰۰ rpm.
- خشککردن: هوایی یا خشککن کمحرارت؛ سریع از خشککن خارج شود.
- اتو: کم تا متوسط با بخار ملایم.
Viscose + Elastane (ویسکوز + الاستین)
- شستوشو: داخل کیسه؛ اصطکاک کم.
- دما: سرد تا ۳۰°C.
- Program: Delicate / Hand Wash | Spin: حداقلی (≤۴۰۰ rpm).
- خشککردن: پهن روی سطح صاف؛ آویزان نکنید هنگام خیس بودن.
- اتو: بسیار کم از پشت؛ بخار از فاصله.
Wool + Poly (پشم + پلیاستر)
- شستوشو: دستی یا Wool برنامهٔ بسیار ملایم.
- دما: سرد تا ۳۰°C (ثابت نگه داشتن دما).
- Program: Wool / Hand Wash | Spin: بسیار کم یا بدون چرخش.
- خشککردن: پهن روی سطح صاف، دور از گرمای مستقیم.
- اتو: بخار ملایم با پارچهٔ محافظ.
نکتهٔ مشترک
اگر مطمئن نیستید جنس غالب کدام است، امنترین مسیر را انتخاب کنید: ۳۰°C، برنامهٔ Delicate، چرخش حداقلی و خشککردن هوایی.
خشککن و اتو براساس نمادها
نماد خشککن (🌀)
بایدها
- به نقاط توجه کنید: یک نقطه = حرارت کم، دو نقطه = متوسط.
- حجم کم: دیگ را بیشازحد پر نکنید تا چروک نشود.
- خروج سریع: بلافاصله پس از اتمام سیکل خارج و آویزان کنید.
نبایدها
- نماد ممنوع (🚫🌀) را نادیده نگیرید؛ میتواند به الیاف آسیب بزند.
- پارچههای حساس (ویسکوز/پشم/لطیفها) را با حرارت بالا خشک نکنید.
- زمان طولانی ندهید؛ سیکلهای کوتاهتر بهتر است.
هشدار
هشدار: برای لباسهای تیره و چاپدار، خشککن داغ موجب براقشدن، جمعشدگی و ترک طرح میشود.
نماد اتو (♨ / iron)
سطوح حرارت
- یک نقطه: حرارت پایین (ابریشم مصنوعی/لطیفها).
- دو نقطه: حرارت متوسط (پلیاستر/لینن ترکیبی).
- سه نقطه: حرارت بالا (پنبهٔ ضخیم/کتان)، با احتیاط.
بخار و پارچهٔ محافظ
- بخار ملایم چروک را میخواباند بدون براقکردن بافت.
- پارچهٔ محافظ روی چاپ/گلدوزی/بافت، از برقافتادگی جلوگیری میکند.
- از پشت اتو کنید برای لوگو، لیبل چرمی و طرحها.
روی چاپ/گلدوزی
هرگز مستقیم روی چاپ یا برچسب چرمی اتو نگذارید؛ از بخار از فاصله یا پارچهٔ نازک محافظ استفاده کنید.
لکهبر هدفمند (Stain Guide)
برای هر لکه سه گام ثابت را رعایت کنید: چه نکنیم، محلول سریع، اگر ماند؟ — و همیشه قبل از شروع، تست نقطهای انجام دهید.
لکههای روغنی و سُس
چه نکنیم
- با آب داغ نشویید (روغن را تثبیت میکند).
- مالش شدید ندهید؛ بافت را براق/آسیب میکند.
محلول سریع
- چربی را با دستمال خشک «تمپ» کنید، سپس چند قطره مایع ظرفشویی ملایم روی لکه بزنید.
- ۵–۱۰ دقیقه صبر کنید، با آب ولرم کوتاه آبکشی و سپس برنامهٔ Delicate/۳۰°.
اگر ماند؟
- خمیر جوششیرین + آب روی لکه (۱۰ دقیقه)، سپس شستوشو طبق لیبل.
خون و لکههای پروتئینی
چه نکنیم
- آب گرم/داغ استفاده نکنید؛ پروتئین را میپزد و تثبیت میکند.
محلول سریع
- آب سرد + کمی نمک یا مایع ملایم، با تمپ آرام.
- در صورت نیاز، خیساندن کوتاهمدت در آب سرد (۱۵ دقیقه) و سپس شستوشوی ملایم.
اگر ماند؟
- محلول رقیق اکسیژنهٔ بیرنگ (اکسیژنبیس) برای پارچههای روشن؛ تست نقطهای الزامی.
آرایش و رژ لب
چه نکنیم
- مالش افقی روی سطح؛ پخش میشود.
محلول سریع
- چربی رژ: مایع ظرفشویی ملایم روی گوشپاککن، با ضربات کوتاه.
- فوندیشن مایع: چند قطره شامپوی کودک + آب ولرم، سپس آبکشی.
اگر ماند؟
- الکل ایزوپروپیل خیلی کم روی گوشپاککن برای نقاط ریز (روی الیاف حساس با احتیاط).
جوهر و خودکار
چه نکنیم
- آبکشی مستقیم نگیرید؛ جوهر پخش میشود.
محلول سریع
- زیر لکه دستمال سفید بگذارید، مقدار خیلی کم الکل ایزوپروپیل یا اسپری مو، «تمپ» عمودی.
- پس از کمرنگشدن، شستوشوی ملایم طبق لیبل.
اگر ماند؟
- تکرار مرحلهٔ الکل با فواصل کوتاه؛ روی پارچههای حساس از محلول رقیقشده استفاده کنید.
زردی زیر بغل
چه نکنیم
- سفیدکنندهٔ کلردار روی رنگیها؛ تغییر رنگ میدهد.
محلول سریع
- خمیر جوششیرین + سرکهٔ سفید (نسبت 2:1) روی ناحیه، ۱۰–۱۵ دقیقه مکث، سپس شستوشوی ملایم.
اگر ماند؟
- اکسیژنبیس رقیق برای سفیدها؛ برای رنگیها تکرار خمیر ملایم و شستوشوی سرد.
بوی عرق شدید
چه نکنیم
- نرمکنندهٔ زیاد؛ بو را در الیاف حبس میکند.
محلول سریع
- خیساندن کوتاه در محلول آب سرد + کمی سرکهٔ سفید (۱۵–۲۰ دقیقه)، سپس شستوشوی ۳۰°.
اگر ماند؟
- یک قاشق غذاخوری جوششیرین داخل محفظهٔ شستوشو + برنامهٔ ملایم.
تست نقطهای
تست: همیشه محلول را روی بخش داخلی کوچک امتحان کنید؛ در صورت تغییر رنگ/براقشدن، روش را عوض کنید.
مشکلیابی سریع (Troubleshooting)
آبرفت شد
چه کنیم
- لباس را در آب ولرم + نرمکنندهٔ ملایم ۱۰ دقیقه بخیسانید، سپس بهآرامی به فرم اولیه بکشید و روی سطح صاف خشک کنید.
- برای پنبه/لینن: هنگام نمدار بودن، با بخار ملایم و کشش کنترلشده فرم دهید.
بور/کدر شد (بهویژه تیرهها)
چه کنیم
- بار بعدی با مایع مخصوص رنگ تیره و آب سرد بشویید؛ پشتورو کردن و پر نکردن بیشازحد دیگ.
- آخرین آبکشی: کمی سرکهٔ سفید رقیق برای خنثیسازی شوینده (بو باقی نخواهد ماند).
پرز نمدی/گلوله شدن
چه کنیم
- از تماس با سطوح زبر/ولکرو اجتناب و شستوشو را در کیسهٔ لباس انجام دهید.
- گلولهها را با پرزگیر تیغهدار مخصوص بردارید؛ سپس شستوشو با برنامهٔ Delicate.
رنگ پس داد/انتقال رنگ
چه کنیم
- لباس رنگدهنده را چند بار نخست جداگانه با آب سرد بشویید؛ تثبیت رنگ تدریجی است.
- لباس لکهدیدهٔ روشن را سریعاً با محلول اکسیژنبیس رقیق (برای رنگیها) بشویید؛ تست نقطهای فراموش نشود.
ایمنی
احتیاط: مواد سفیدکنندهٔ کلردار را روی رنگیها بهکار نبرید؛ چاپ و الیاف آسیب میبینند.
نکات فصلی کوتاه
زمستان
- برای بافتنی/پشم: دمای ثابت، چرخش حداقلی، خشککردن افقی دور از گرمای مستقیم.
- پس از باران/برف: آلودگیهای نمکی را سریع با آب سرد پاک کنید.
تابستان
- نور مستقیم آفتاب رنگهای تیره را بور میکند؛ در سایه و جریان هوا خشک کنید.
- عرق زیاد: شستوشوی زودهنگام با دمای ۳۰° و شویندهٔ ملایم.
بارانی/کاپشن کرکی
- ضدآبها: شویندهٔ مخصوص DWR؛ نرمکننده ممنوع.
- کرکیها (پَر/الیاف): خشککن کمحرارت با توپ تنیس برای پف بهتر؛ طبق لیبل.
نکتهٔ یکخطی
ثبات دما مهمتر از «کم یا زیاد بودن» آن است؛ تغییر ناگهانی = آسیب الیاف.
اشتباهات رایج و راهحل سریع
- دما: آب داغ برای اغلب رنگیها مناسب نیست → ۳۰–۴۰°.
- دور چرخش: RPM بالا = چروک/سایش بیشتر → ۴۰۰–۸۰۰ کافی است.
- نرمکننده: زیادهروی کشسانی را کم میکند → کم و گاهبهگاه.
- سفیدکنندهٔ کلردار: فقط برای سفیدِ ساده → برای رنگیها اکسیژنبیس.
- دیگ پر: شستوشوی ناکامل و بوی ماندگار → ۷۰٪ پر.
- ترکیب رنگها: تیره/قرمز نو جداگانه در دفعات اول.
پرسشهای پرتکرار
اگر بین دو سایز هستم چه کنم؟
برای استایل جذب معمولاً کوچکتر، برای ریلکس/لایهچینی بزرگتر. کشسانی پارچه را هم لحاظ کنید.
خشککن استفاده کنم یا نه؟
اگر نماد خشککن روی لیبل ممنوع است، هرگز. در غیر این صورت، حرارت کم و زمان کوتاه؛ خروج سریع از دیگ.
چطور ثبات رنگ را در خانه تست کنم؟
گوشهٔ داخلی لباس را با پنبهٔ مرطوب + کمی شوینده بمالید؛ انتقال رنگ = شستوشوی سرد/جداگانه، خشککن ممنوع.
لباس چاپدار را چطور اتو بزنم؟
از پشت با حرارت کم و پارچهٔ محافظ یا بخار از فاصله؛ اتوی مستقیم روی چاپ/لیبل چرمی نگذارید.
لباس پشمی آب رفت؛ قابل جبران است؟
۱۰ دقیقه در آب ولرم + نرمکنندهٔ ملایم بخیسانید؛ سپس روی سطح صاف، در حالت نمدار با بخار ملایم فرمدهی کنید.
نیاز به راهنمایی داری؟
اگر دربارهٔ شستوشو/نگهداری یا لکهها پرسشی داری، تیم پشتیبانی همراه توست.